Orta Asya Coğrafyasında Kızıl Ordu'ya Karşı Basmacı Hareketi 1917-1931
Basmacı Ayaklanması, Sovyet yönetimine karşı Orta Asya coğrafyasında 1917 yılında başlayan ve aralıklarla 1931 yılına kadar süren ayaklanma hareketidir. Ayaklanmanın “Basmacı” olarak nitelendirilmesi, Rusların “Basmak” ve “Baskın” kelimelerini kullanmaları oldu. Fakat bu harekat Türkistan coğrafyasının genelinde “Korbaşılar Hareketi” olarak adlandırılır. Bu ayaklanmanın kökenlerini Çarlık Rusya’sı oluşturdu diyebiliriz. Çarlık döneminde Türkmenistan, Başkurdistan ve Kırım topraklarında Rus kolonizatörlere karşı saldırı ve soygunlar düzenleyen çetelerde artış meydana geldi. Bu çetelere Başkırtlar Ayyar, Türkmenler ise Basmacı (Baskın’dan geliyor) adını vermişlerdi. 1917 Sovyet Devrimi ardından Türkmenisan Fergana Vadisi’nde Ruslara karşı siyasal amaçlı örgütlere de “Basmacı” adı verilmişti. 1917 devrimi esnasında Fergana’da Mehmet Emin Bey, Hokand vilayetinde Kiçkine Ergeş liderliğinde bağımsızlık yanlısı Basmacı çeteleri örgütlendi. Bolşevikler Şubat 1918’de Hokand’ı ele geçiri