1940 Donkarkız (Dunkirk) Tahliyesi

Dunkirk sahili Fransa'nın kuzeyinde yer alan Belçika sınırına ise 10 km uzaklıkta bulunan bir konumda yer almaktadır. Bölgenin ismine Fransızca Dunkerque, İngilizce Dunkirk denilmekte olup Osmanlılar burası için Donkarkız adını kullanmışlardı.Günümüz Türkçe'de bölgenin ismi de Donkarkız olarak telaffuz edilir fakat insanların birçoğu için Dunkirk ismi daha kolay gelmiş olacak ki Donkarkız ismi pek de bilinmemektedir.

2.Dünya Savaşının ilk yıllarında Alman kuvvetleri Doğu cephesinde Polonya’yı kısa sürede ele geçirerek, Batı cephesinde hızla ilerlemekteydiler. Bununla birlikte Belçika, Fransa ve İngiltere düzenli kuvvetleri Almanların bu hızlı ilerleyişine karşı koyamıyordu. Hollanda, Belçika ve Fransa üzerine dört bir koldan saldırıya geçen Almanlar, 27 Mayıs 1940 tarihinde Dunkirk sahiline doğru yaklaşık 400.000 kişilik kuvvetle geri çekilmek zorunda kaldılar. Ertesi gün Almanlar Belçika’yı tamamen işgal etmişlerdi. Belçika daha fazla dayanamayarak teslim oldu ve Antlaşma istedi. Almanlar hızla sahile doğru ilerlemeye başladılar ve müttefik kuvvetlerinin sahilden İngiltere’ye tahliyesi için az bir zaman kalmıştı.

Alman kuvvetleri toplamda 800.000 kadardı ve müttefik kuvvetlerinin bu sayıyla baş etmesi mümkün değildi. Fransızların 1.Dünya Savaşından sonra oluşturdukları Maginot ve diğer tüm hatlar Alman kuvvetleri tarafından zorlanmadan geçilmişti. Bunu gören İngilitere Başbakanı Churchill, askerlerin ülkeye geri getirilmesi için emir verdi ve İngiltere’de ne kadar irili ufaklı gemi varsa tahliye işlemine katılmıştı. Tahliyeye yaklaşık 800-1000 arası balıkçı tekneleri bile dahil olmuştu. İngiliz vatandaşları bu tahliye işlemi için seferber olmuştu.

Bu sırada beklenmedik bir gelişme oldu ve tahliye esnasında Hitler Alman ordusuna “dur emri” verdi. Söylentilere göre bu emri “Gerd von Rundstedt” vermişti fakat Hitler’in generallere operasyonlar hakkında emirler verdiği biliniyordu. Hitler’in ordusunu ilerletmeyişinin nedeni müttefiklerin belki de Donkarkız bölgesinde Alman ordusunu tuzağa çekeceği yönündeki şüphesiydi. Sonuç olarak Alman ordusunun durması müttefiklerin oldukça işine gelecekti.

Kurtarma operasyonu Mayıs ayının son günlerinde başladı ve Haziran ayının başına kadar devam etti. Tahliye sırasında İngiliz Hava Kuvvetleri Alman uçaklarına karşı bir savunma hattı oluşturdular fakat bu yeterli olamadı. Askerler gemiye binip denize açılmışlardı fakat her şey bitmiş değildi. Alman orduları deniz üzerindeki araçlara da bomba yağdırıyordu tıpkı kumsaldaki askerlere yağdırdığı gibi. 230 civarı irili ufaklı gemi batırılmıştı.

Kurtarma operasyonu 3 Haziran 1940 günü sona ermişti. Ertesi sabah sahile giren Alman ordusu geride 70 bin kadar müttefik askerinin cesediyle karşılaştı. Savunma esnasında da 50 bin Alman askeri hayatını kaybetmişti. Hayatını kaybeden müttefik askerlerinin çoğunluğunu gemiye bindikten sonra bombalanan gemilerden kıyıya vuran cesetler oluşturuyordu. İngiltere Donkarkız operasyonunun intikamını ise Amerikalılarla beraber güçlenmiş bir şekilde alacaktı.

Donkarkız tahliyesine ülkeler açısından bakacak olursak; Almanlar için bu tahliye aslında bir dezavantaj oluşturuyor. Yaklaşık 300.000 asker sağ olarak İngiltere’ye tahliye edildi ve bu askerler yeniden eğitimlerin ardından güçlenerek Avrupa’ya savaşmak için geldiler. İngilizler içinse bu bir zafer olarak görülüyor zira birkaç gün içinde o kadar askeri tahliye etmek kolay olmadı. Bunu yapabilmeleri bile yoğun bombardımanda bir mucize. Temmuz 2017’de yönetmen Christopher Nolan “Dunkirk” isimli filmiyle bizlere biraz taraflı Donkarkız tahliyesini gösterecek gibi. E bal tutan parmağını yalar sözü gibi imkanlar kimdeyse reklamın en iyisini o yapar.